6/2/2015-15/3/2015

Το νταηλίκι  είναι μια μορφή κακοποίησης, πιο συγκεκριμένα εκφοβισμού ή εξαναγκασμού. Αυτή συνεπάγεται περιοδικά επαναλαμβανόμενες πράξεις που σκοπό έχουν την επιβολή ενός ατόμου ή μιας ομάδας πάνω σε ένα άλλο άτομο ή ομάδα, επομένως μια «ανισορροπία δυνάμεων». Η εν λόγω ανισορροπία μπορεί να είναι κοινωνική ή/και σωματική. Το θύμα του εκφοβισμού αναφέρεται και ως στόχος.

Το νταηλίκι αποτελείται από τρία βασικά είδη κακοποίησης – συναισθηματική, λεκτική και σωματική. Συνήθως, πρόκειται για ανεπαίσθητες μεθόδους εξαναγκασμού όπως η ψυχολογική χειραγώγηση.

Κυμαίνεται από την απλή μορφή εκφοβισμού σε πιο σύνθετες μορφές, στις οποίες ο νταής ενδέχεται να έχει έναν περισσότερους «υπαρχηγούς» που μπορεί να φαίνεται να είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τον «αρχι-νταή» στις δραστηριότητές του. Το νταηλίκι στο σχολικό ή εργασιακό χώρο αναφέρεται και ως ομότιμη κακοποίηση.

Ένας συμφοιτητής μας είναι νεκρός. Για οποιον αξιώνει να λέγεται άνθρωπος η δολοφονία αυτή δεν μπορεί να είναι μία ακόμα στατιστική, και ας είναι αυτοί οι νεκροί πολλοί. Καθένας απο αυτούς με την μοναδικότητα του και όλοι μαζί είναι εδώ παρόντες σαν υπενθύμιση της σήψης και της ανελευθερίας αυτής της κοινωνίας. Δεν αρκεί η οργή πόσω μάλλον μια συγκαταβατική θλίψη , είναι χρέος μας προς τον Bαγγέλη να σταματήσουμε να σωπαίνουμε , ειναι χρέος προς τον εαυτό μας να αλλάξουμε αυτόν τον κόσμο. Να διαλέξουμε την ζωή και όχι την επιβίωση της άλλης μιας μέρας φορτωμένοι με σιωπή ,αφήνοντας πίσω μας οτιδήποτε ανθρώπινο!

O Βαγγέλης με καταγωγή απο ένα χωριό της Κρήτης φοιτούσε τα τελευταία 2 χρόνια στην Γαλακτοκομική σχολή Ιωαννίνων. Η ζωή του εκεί όπως αποκαλύφθηκε αργότερα ήταν μια καθημερινή κόλαση. Μια ομάδα τραμπούκων με φυσική και ψυχολογική βία καθημερινά απαιτούσε ο Βαγγέλης να εναρμονιστεί με τα πρότυπα του νταή "άντρα" που όπως έλεγαν "ταιριάζει στην Κρήτη". Ο Βαγγέλης αρνούμενος να απορρίψει την διαφορετικότητα του το πλήρωσε με την ίδια του την ζωή. Οι δολοφόνοι του μπορούν πια να είναι περήφανοι για το έργο τους και μαζί τους όλοι εκείνοι που ήξεραν και σιώπησαν υπακούοντας στα κάθε είδους "κοίτα την δουλειά σου ". Αλλα η ιστορία δεν σταματά εδώ .Ενω η εξαφάνιση του δηλώθηκε στις 6 Φεβρουαρίου πολύ νωρίτερα είχαν ακουστεί διαμαρτυρίες για την συμπεριφορά αυτή των υπανθρώπων. Καταγγελίες που ατομα με εξουσια φρόντιζαν μέσω της θέσης τους να μείνουν στην αφάνεια υπηρετώντας όπως φαίνεται επάξια κάθε φάσμα της κοινωνικής σήψης απο την εξαθλίωση των μνημονίων μέχρι το σκοτάδι του ρατσισμού και του κοινωνικού κανιβαλισμού. O επίλογος της ιστορίας αυτής ανήκει στην οικογένεια του θύματος .

Κάλυψη μέσω του διαδικτύου στους τραμπούκους του Βαγγέλη με το "αφήστε ήσυχα τα παιδιά" , αρνούμενοι μέχρι τέλους να καταθέσουν στον ανακριτή για την εξαφάνιση του παιδιού τους. Προφανώς η διαφορετικότητα του Βαγγέλη ήταν για τους ίδιους μια ντροπή που έπρεπε να μείνει μυστική , μια ντροπή που εκ του αποτελέσματος ήταν πάνω και απο την αξία της ίδιας του της ζωής . Έτσι φτάσαμε στην είδηση που μένει στην απλότητα της να θυμίζει τις βαριές ευθύνες όλων μας " Ο εικοσάχρονος φοιτητής Βαγγέλης Γιακουμάκης, που είχε εξαφανιστεί από τις 6/2/2015,  βρέθηκε νεκρός σε περιοχή πέριξ της πανεπιστημιακής σχολής στην οποία φοιτούσε στα Ιωάννινα. Έφερε τραύμα στο δεξί του χέρι, ενώ δίπλα του βρέθηκε ένα μαχαίρι "

Είτε πρόκειται για αυτοκτονία είτε για δολοφονία, είμαστε οργισμένοι για τα βασανιστήρια τα οποία υπέστη ο Βαγγέλης από συμφοιτητές του στη φοιτητική εστία όπου διέμενε και τα οποία βγήκαν στη δημοσιότητα από συγκάτοικο του παιδιού. Για τη ψυχολογική κακοποίηση που υπέστη ένας άνθρωπος, επειδή, ανεξάρτητα από το αν ήταν ομοφυλόφιλος ή όχι, δεν ταίριαζε στα κυρίαρχα κανονιστικά πρότυπα συμπεριφοράς που προάγει μία κοινωνία που δεν ανέχεται οτιδήποτε το «διαφορετικό». Για την κάλυψη που φαίνεται ότι έχουν τα ανθρωπόμορφα κτήνη που εξευτέλισαν την αξιοπρέπεια ενός νέου ανθρώπου  , όμοια με την κάλυψη που απολάμβαναν τόσα χρόνια από κράτος και παρακράτος ναζιστικές -φασιστικές αντιλήψεις και πρακτικές στις κυβερνητικές θέσεις και τις κρατικές υπηρεσίες. Για τη σιωπή που βασίλευε τόσο καιρό στη φοιτητική εστία από ιθύνοντες και διαμένοντες. Κυρίως για την συνεχιζόμενη αναπαραγωγή από την ελληνική οικογένεια και όλη την κοινωνία της ομοφοβίας, του σεξισμού, της ξενοφοβίας και κάθε άλλης ρατσιστικής και φασιστικής νοοτροπίας που πνίγει τη διαφορετικότητα και την ελευθερία

Η κάθε μία, ο κάθε ένας μας και όλοι μαζί έχουμε ευθύνη να μην κάνουμε βήμα πίσω απέναντι σε κρούσματα βίας ενάντια σε ομοφυλόφιλους, διεμφυλικούς, γυναίκες και μετανάστες, σε άτομα με ειδικές ανάγκες και «ψυχικά νοσούντες». Έχουμε καθήκον να κόψουμε από τη ρίζα το φασισμό και το ρατσισμό. Επιμένουμε να απλώνουμε το χέρι της συλλογικότητας ,να συζητάμε και να αντιστεκόμαστε σε κάθε αδικία οποιασδήποτε μορφής ! Γι αυτό οφείλουμε μια συγγνώμη στον Βαγγέλη και στον εαυτό μας που δεν καταργήσαμε τις σιωπές ,που δεν έχουμε αλλάξει ακόμα αυτόν τον κόσμο ώστε να ήταν και αυτός μέρος του  . Αλλά και μια υπόσχεση :
                                          
ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΘΑ ΣΙΩΠΗΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ!

Ας μην ξεχναμε πως στο προσωπο του Βαγγελη καθρεφτιζεται καθε παιδι ,το οποιο δεχοταν,δεχεται ή θα δεχτει  οποιασδηποτε μορφης bullying.

Σημερα ο Βαγγελης,αυριο ποιος?!

Με τη σειρα μας,

το σχολειο μας απευθυνει τα θερμα του συλλυπητηρια στην οικογενεια του Βαγγελη Γιακουμακη,ο οποιος εχει γινει αδερφος ολων μας!

Και ελπιζει στην αποδωση της δικαιοσυνης με οτι αυτο συνεπαγεται!

ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ

Η σημασία της ανθρωπιστικής παιδείας

ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ  ΣΠΥΡΟΣ

Η σημασία της ανθρωπιστικής παιδείας

Η Ελλάδα είναι μια σχετικά νέα χώρα αφού η ιστορία της σαν ενιαίο κράτος όπως την ξέρουμε σήμερα έχει ζωή μόλις 214 έτη.

Μέσα σε αυτό το διάστημα έχτισε ένα σύστημα παιδείας που έφερε πάνω του όλα τα ελλείμματα και τις αδυναμίες που έχουν και όλοι οι υπόλοιποι τομείς και μηχανισμοί του κράτους.

Η εξέλιξη αυτή και το γεγονός ότι η χώρα δεν πέρασε από την αναγέννηση η την βιομηχανική επανάσταση μην μπορώντας να διαμορφώσει μέσα από τις ιδιαιτερότητες αυτών των ιστορικών συγκυριών τις κοινωνικές και θεσμικές της δομές, άρχισε να αντιγράφει αλλοδαπά μοντέλα ώστε να προλάβει τον σύγχρονο κόσμο και να λυτρωθεί και πολιτιστικά από το ανατολίτικο πολιτισμικό μοντέλο.

Επικεντρώνοντας στην παιδεία μπορούμε να πούμε ότι οι νεωτερισμοί της Ευρώπης που εισήχθησαν στο νεοσύστατο έθνος απέσβησαν κακέκτυπα αφού ούτε σύμφωνα με τις ανάγκες τις κοινωνίας ήταν αλλά ούτε σύμφωνα με τις παραγωγικές ανάγκες της χώρας.

Δυστυχώς έως σήμερα η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου παιδείας παλινδρομεί σε αναμασημένες λύσεις και εισάγει τμηματικά ξένους νεωτερισμούς χωρίς να μελετήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες ανάπτυξης και αφομοίωσης των πτυχίων στον παραγωγικό ιστό, καθώς είναι ανύπαρκτη η κατάρτιση που θα δώσει στους φοιτητές της χώρας δεξιότητες τέτοιες που είναι αναγκαίες στην ιλιγγιώδη εξέλιξη της τεχνολογίας και των παγκόσμια ομογενοποιημένων πλέων κοινωνικών αναγκών.

Στον αντίποδα η χώρα μας λόγω αρχαίας κληρονομιάς και μιας πολιτισμικής παράδοσης που συνταύτισε αραβογενή και λατινικά στοιχεία με τα εθνικά και διαθέτοντας σε υπερεπάρκεια το έμψυχο υλικό που χρειάζεται θα μπορούσε με υπερβολική άνεση να καταστεί παγκοσμίως ηγέτιδα στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Η υιοθέτηση όμως του Αμερικανικού μοντέλου ζωής και οικονομίας σε όλο τον ''ανεπτυγμένο κόσμο'' δημιούργησε διαφορετικά προβλήματα αφού αναπτύχθηκε δυσανάλογα υπέρ της τεχνολογίας και στην παραγωγή αλλά και στην οικονομία διότι φρόντισε να συνδέσει αυτά τα δυο χωρίς την επιρροή των κοινωνικών αναγκών.

Δημιουργώντας λοιπόν ένα τεχνοκρατικό υπερκαπιταλισμό παραμόρφωσαν το εκπαιδευτικό τους σύστημα καταστώντας γενεσιουργές αιτίες στα προβλήματα του μέλλοντος

Αναλυτικότερα διαπιστώνει κανείς ότι η εκπαίδευση παγκοσμίως ανατρέπει την ισορροπία των θετικών εις βάρος των ανθρωπιστικών σπουδών.

Η ανατροπή αυτή δημιούργησε σήμερα την υπερεξιδήκευση χάριν της αγοράς και της επαγγελματικής αποκατάστασης διαμορφώνοντας άτομα με μειωμένη γενική παιδεία με ότι αυτό συνεπάγεται.

Αν εξετάζαμε τις συνέπειες από την έλλειψη ανθρωπιστικών επιστημών όπως της ιστορίας θα διαπιστώναμε ότι

Η παραγκώνιση της ιστορίας μας απομακρύνει από τα βιωθεντα διδάγματα του παρελθόντος και μας στερεί την κλειροδοθεισα εμπειρία από τις κοινωνικοπολιτικές επιλογές μας αφήνοντας μας παραλυμένους σε μια στασιμότητα και επαναλήψεων φαύλων κύκλων σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.

Επίσης αν θα σκεφτούμε κάτι για την φιλοσοφία θα διαπιστώσουμε ότι όλα αυτά για τα οποία κομπάζουμε και διατηρούμε ανά τους αιώνες αίσθημα υπερηφάνειας και ανωτερότητας της φυλής είναι δημιουργήματα ανθρώπων που δεν κάθισαν στις δάφνες των προγόνων τους αλλά γεννήσαν διανόηση και αφομοίωσαν, αλλά προπάντων αναγνωρίσαν και προώθησαν ιδέες και αξίες χωρίς προκαταλήψεις, για τα πρόσωπα η για την πολιτιστική μήτρα από την οποία αυτές κατάγονταν.

Η διανόηση αυτή γεννήθηκε μέσα από την φιλοσοφία και την διαλογική επαφή των ανθρώπων πάνω σε κοινωνικοπολιτικά δεδομένα της εποχής τους του παρελθόντος τους και του μέλλοντος.

Χάνοντας το ενδιαφέρον μας για την φιλοσοφία δημιουργούμε πρότυπα που καθορίζουν την εξελικτική μας πορεία και παραμορφώνουν τα συλλογικά χαρακτηριστικά μας αφού η ατομική μας αντίδραση δεν προέρχεται από πνευματικό πόνημα αλλά από ψυχολογικά αντανακλαστικά στα εν λόγω πρότυπα.

Τέλος σε ότι αναφορά την φιλολογία

Η φτώχια του λόγου δεν δύναται να αποδώσει ούτε το ελάχιστο κάποιας ιδεολογικής έκφρασης η ακόμα και την τεκμηρίωση τεχνικών επιτευγμάτων.

Η λογοτεχνία είναι απόδραση από στερεότυπα λύτρωση και απελευθέρωση ψυχής που όποιος δε την γνωρίσει χάνει βιώματα που δεν έχει ζήσει και αυτό γιατί ο ποιοτικός λόγος δεν έχει σκοπό το μύθευμα και την επίδειξη ικανότητας της έκφρασης μόνο αλλά προπάντων την διάχυση μνημάτων που γεννούνται από αμυδρά και άτονα ερεθίσματα που γίνονται αντιληπτά από μέρος μιας κοινωνίας και που ακόμη μικρότερο της κομμάτι έχει την ικανότητα να αποδώσει και να εκφράσει.

Αν ωστόσο τα παραπάνω δεν είναι ικανά να μας πείσουν για την ανάγκη να θέσουμε προτεραιότητες στην παιδεία με ανθρωποκεντρική κατεύθυνση δεν έχουμε παρά να παρατηρήσουμε τα προβλήματα των πλέον ανεπτυγμένων κρατών.

Παρ ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας και ο δείκτης της άνεσης ζωής έχουν φτάσει στο ζενίθ, οι πολίτες των κρατών αυτών που χρίζουν ψυχολογικής και ψυχιατρικής υποστήριξης ποσοστιαία είναι πολλαπλάσιοι από άλλες χώρες και αυτό γιατί το αξιακο τους σύστημα έχει μόνο υλικό προσανατολισμό.

Έτσι διαμορφώνονται άνθρωποι που δεν έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τις εξάρσεις που φέρνει η συνεχής ανατροπή των δεδομένων στην καθημερινότητα τους καθώς δεν κατανοούν τις αιτιάσεις και στρέφονται σε μια παθητική εσωστρέφεια  με αποτέλεσμα τον ψυχικό τους μαρασμό.

Η ανατροπή της ισορροπίας μεταξύ της θετικής και της ανθρωπιστικής παιδείας σε αυτά τα κράτη έφερε και την στέρηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού από την εξάσκηση σκέψης σε κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς  την προσήλωση του στο χρήμα στην απόκτηση πραγμάτων που θεωρεί σημαντικά λόγω των λαθεμένων προτεραιοτήτων που θέτει.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι ευάλωτοι στις παραινέσεις της αγοράς που με όπλο την διαφήμιση παρακάμπτει  τις ηθικές τους αντιστάσεις ώστε να καταστήσει αναγκαίο για αυτούς το εκάστοτε προϊόν που θέλει να λανσάρει.

Οι πολίτες που δεν έχουν διαπαιδαγωγηθεί έστω με κάποια βασικά στοιχεία ουμανιστικής παιδείας είναι ευκολότερο άθελα τους και εν αγνοία τους να καταστούν υποχείρια πολιτικών κατεστημένων και να υποστηρίξουν τυχοδιωκτικές επιλογές όπως ιστορικά έχει τεκμηριωθεί αλλά και σήμερα επιβεβαιώνεται σε κοινωνίες όπως της Αμερικής (βλέπε πόλεμο Γιουγκοσλαβίας, Ιράκ, Συρίας κτλ.). όπου οι πολίτες τους ανιστόρητοι και παραπληροφορημένοι με παντελή έλλειψη ορθής κρίσης  παρασυρμένοι από ρηχά παιδιάστικα επιχειρήματα συναίνεσαν σε εγκληματικούς χειρισμούς των κυβερνήσεων τους.

Για επίλογο στο θέμα μας θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η ανθρωπιστική παιδεία είναι εχθρός της  πολιτικοκοινωνικής και πολιτιστικής αποχαύνωσης αφού είναι συνώνυμη της παραγωγής πολιτισμού και διανόησης.

«Η μόρφωση και η αγωγή των παιδιών, ξεκινά από τους γονείς και τη σκυτάλη την παραδίδουν οι γονείς στο σχολείο»

Νίκος Ασλανίδης

«Η μόρφωση και η αγωγή των παιδιών, ξεκινά από τους γονείς και τη σκυτάλη την παραδίδουν οι γονείς στο σχολείο»

Η σχέση των γονιών με το σχολείο ήταν πάντα καλές, εξακολουθούν να είναι  και πρέπει να είναι καλές. Οι γονείς πάντα από ενδιαφέρον ήθελαν και θέλουν να παρακολουθούν την μόρφωση των παιδιών τους. Το σχολείο έχει σαν υποχρέωση να μορφώνει τον μαθητή αλλά και να τον διαπαιδαγωγεί ώστε, όταν ενηλικιωθεί να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο και να προσφέρει σε αυτό ό,τι καλό έχει μάθει μέχρι εκείνη την στιγμή.

 «σαν εκκολαπτόμενος δημοσιογράφος» πήρα συνέντευξη από την θεία μου και την ρώτησα  πώς ήταν η σχέσεις των γονιών και του σχολείου την εποχή που εκείνη ήταν μαθήτρια.

Μου είπε ότι από τότε ως σήμερα έχουν αλλάξει πολύ τα πράγματα. Τότε τα παιδιά πήγαιναν σχολείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο και έδιναν εξετάσεις στα πανεπιστήμια χωρίς να χρειαστεί να κάνουν φροντιστήρια από το δημοτικό, γυμνάσιο και α΄ τάξη λυκείου. Η θεία μου χρειάστηκε να κάνει φροντιστήριο β΄ γ΄ λυκείου, όταν έδινε πανελλήνιες όπως κι όλοι η συμμαθητές  της. Σήμερα οι γονείς και παιδιά, έχουν έρθει ακόμη πιο ‘κοντά’, γιατί οι γονείς αναγκάζονται  να αγοράζουν ακόμη και τα σχολικά βιβλία. Τώρα εάν πρέπει να είναι αρμονικές οι σχέσεις γονέων-σχολείου αυτονόητο είναι ότι πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ποιοτικές.

Εξάλλου η μόρφωση είναι λειτούργημα της εκπαίδευσης και η πρόσφορα των μέσων είναι υποχρέωση του υπουργείου παιδείας και όχι των γονέων από τη στιγμή που έχουμε δωρεάν παιδεία.

Συνοψίζοντας λοιπόν έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι γονείς σαν  θα πρέπει να παρακολουθούν την μόρφωση των παιδιών τους, να ρωτούν τον δάσκαλο, τον καθηγητή για την επίδοση του παιδιού τους στα μαθήματα αλλά και για την συμπεριφορά τους απέναντι στον καθηγητή και στους συμμαθητές του.

Γιατί η μόρφωση και η αγωγή των παιδιών, ξεκινά από τους γονείς και τη σκυτάλη την παραδίδουν οι γονείς στο σχολείο!

Διαμόρφωση της σχολικής μας αυλής

Γκόγκου Πόπη

Διαμόρφωση της σχολικής μας αυλής

Ο αύλειος χώρος ενός σχολείου είναι τέτοιος που συγκεντρώνει καθημερινά πλήθος δραστηριοτήτων με πρωταγωνιστές τους ίδιους τους μαθητές. Εκεί ξεκουράζονται, σκέπτονται, συζητούν, αστειεύονται, καυγαδίζουν, σπάζουν τη ρουτίνα του μαθήματος στην τάξη, κυρίως όμως παίζουν. Ένας τέτοιος χώρος λοιπόν πρέπει να είναι λειτουργικός και ελκυστικός στους μαθητές, να αποτελεί χώρο αγωγής (οι μαθητές εκεί αναπτύσσουν δραστηριότητες και εκφράζουν τον εσωτερικό τους κόσμο) και να παρέχει σε αυτούς ποικίλα εκπαιδευτικά ερεθίσματα.

Ο τρόπος όμως που διαμορφώνονται οι σχολικές αυλές σήμερα δεν παίρνει υπόψη του τις παραπάνω ανάγκες. Κυριαρχεί η όψη μιας σκληρής επιφάνειας (τσιμέντο, άσφαλτος) με περιορισμό των χώρων πρασίνου. Περιορίζονται οι διαφορετικές χρήσεις που μπορεί να έχει μια αυλή ώστε να εξυπηρετεί ανάγκες όπως αισθητικές, κοινωνικές, εκπαιδευτικές κ.ά. Αγνοείται η ανάγκη επαφής των μαθητών με το φυσικό περιβάλλον. Οι σχολικές αυλές θα μπορούσαν να αποτελούν ένα περιβάλλον πλούσιο σε μαθησιακές εμπειρίες που να διευκολύνει τη βιωματική και ενεργητική προσέγγιση της γνώσης. Ο σχεδιασμός τους όμως, πολύ απέχει από αυτήν την αντίληψη. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι να μεταφέρεται στους μαθητές ένα μήνυμα απαξίας και υποβιβασμού για τους ίδιους και το περιβάλλον μέσα στο οποίο περνούν τόσες σημαντικές ώρες της ζωής τους, αλλά και για το περιβάλλον γενικότερα. (Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, (2004), «Στην Αυλή των … Οικολογικών σχολείων. Σαν στο σπίτι μας» Εκπαιδευτικό Υλικό, Αθήνα.)

Γιατί σχολική αυλή

• Αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του σχολικού περιβάλλοντος
• Δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές και μαθήτριες να συνειδητοποιήσουν την προσωπική τους ευθύνη, να συνεργαστούν, να δράσουν, να προβληματιστούν για τις αξίες, στάσεις και κοινωνικές συμπεριφορές που επικρατούν στο χώρο τους.
• Συνδυάζεται με ποικιλία δράσεων με κατεύθυνση την αειφορία (εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, διαχείριση απορριμμάτων κλπ).
• Απαιτεί την συλλογική εμπλοκή της σχολικής κοινότητας και τη συνεργασία με την τοπική κοινωνία (δήμος, γονείς).

Σχολική αυλή: Παιδαγωγική διάσταση

• Αποκαθιστά την επαφή των παιδιών με το φυσικό περιβάλλον
• Επεκτείνει το μαθησιακό περιβάλλον έξω από την αίθουσα
• Αποτελεί αφορμή για συνεργασία
• Εκπαιδεύει στη σωστή χρήση του «δημόσιου» χώρου»
• Συνδέεται με τις αξίες της συνύπαρξης και του σεβασμού του άλλου
• Θέτει περιβαλλοντικούς προβληματισμούς
• Συμβάλλει στην αισθητική καλλιέργεια
• Μειώνει την αντικοινωνική συμπεριφορά (βία, βανδαλισμούς, ρύπανση χώρων)
• Συμβάλλει στην καλή φυσική και συναισθηματική υγεία
• Βελτιώνει την αυτοεκτίμηση των μαθητών.

Σχολική αυλή και φύση

Οι σχολικές αυλές, με την κατάλληλη διαμόρφωσή τους, δίνουν μια ιδανική ευκαιρία για αποκατάσταση της επαφής παιδιών και φυσικού περιβάλλοντος για επανασύνδεση του σχολείου με τη φύση και μπορούν να μετατραπούν σε ένα άριστο χώρο μάθησης.

Μια «αυλή κοντά στη φύση»:

• Ενθαρρύνει την άμεση αλληλοεπίδραση των μαθητών με το φυσικό κόσμο.
• Δημιουργεί βιοτόπους για την άγρια φύση και ενισχύει τη βιοποικιλότητα
• Συμβάλει στην εξοικονόμηση ενέργειας στο σχολείο με την κατάλληλη φύτευση, γιατί συντελεί αισθητά στη βελτίωση του μικροκλίματος της περιοχής (μετριάζονται οι ακραίες θερμοκρασίες του αέρα).
• Παρέχει σκίαση σε διάφορους χώρους και άρα συμβάλλει στην μεγαλύτερη άνεση και προστασία της υγείας των παιδιών από τις επιβλαβείς υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου.
• Συντελεί στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα και άρα στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
• Βελτιώνει την ποιότητα του αέρα και συντελεί στη μείωση της ηχορύπανσης και της σκόνης.
• Αποτελεί χώρο ελκυστικό για τα παιδιά, δίνοντας σε αυτά τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν ανάγκες τους, όπως άθληση, παιχνίδι, αναψυχή, ξεκούραση, σε ένα αισθητικά ευχάριστο και δημιουργικό περιβάλλον.
• Αυξάνει τις συμμετοχικές διαδικασίες των παιδιών (περιποίηση, φροντίδα, καλλιέργεια, φύτεμα σπόρων, πότισμα κλπ.).
• Δίνει τη δυνατότητα για δραστηριότητες τέχνης και δημιουργία υπαίθριων πολιτιστικών εκδηλώσεων.
• Προάγει την περιβαλλοντική και φιλική συμπεριφορά των παιδιών, ιδιαίτερα όταν λαμβάνουν μέρος όχι μόνο στη διαμόρφωση των προτάσεων αλλά και στην πρακτική υλοποίησή τους.
• Παρέχει περιοχές για τη διδασκαλία και την μάθηση και άρα δίνει τη δυνατότητα σε εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων, να τη μετατρέψουν σε «ανοιχτή τάξη» και το μάθημα σε «βιωματική επαφή».

Σκέψεις - ιδέες για τη διαμόρφωση της σχολικής αυλής

·      Βλάστηση (δένδρα, θάμνοι) με φυτικά είδη προσαρμοσμένα στο κλίμα της περιοχής.

·      Κήποι με: καλλωπιστικά φυτά, άγρια φυτά, οπωροφόρα δένδρα, βότανα και αρωματικά φυτά, λαχανικά, βράχους, κ.ά.

·      Αναρριχώμενα φυτά σε τοίχους, κάγκελα, πέργκολες.

·      Παρτέρια στο έδαφος, κτιστά ανυψωμένα παρτέρια, ζαρντινιέρες, φυτά σε γλάστρες και άλλα δοχεία, φυτά σε κρεμαστά καλάθια.

·      Αθλητικά γήπεδα, χώροι αθλοπαιδιών κατάλληλοι διαμορφωμένοι.

·      Παιδικές χαρές, σκάμματα με άμμο, χώροι με παιχνιδοκατασκευές όπως κατασκευές για σκαρφαλώματα, για άσκηση ισορροπίας κ.ά.

·      Καθίσματα, παγκάκια, τραπεζάκια, πάγκοι από φυσικά υλικά.

·      Σημάδια για παιχνίδια όπως κουτσό, σκάκι κ.ά., σημάδια για προσανατολισμό, ταμπέλες στους κήπους και τα φυτά.

·      Σκίαστρα (πέργκολες), κιόσκια με ανοιχτή θέα, περίπτερα.

·      Όμορφες λειτουργικές βρύσες, σύστημα συλλογής νερού για πότισμα φυτών.

·      Μονοπάτια και πλακόστρωτα, χαλικοστρωμένες περιοχές, ξερολιθιές, πλέγματα.

·      Τοιχογραφίες και μωσαϊκά.

·      Αμφιθέατρο, υπαίθρια τάξη για διδασκαλία, τέχνη και άλλες δραστηριότητες.

·      Άλλοι μικροί βιότοποι, όπως: λιμνούλες και άλλες υδάτινες επιφάνειες, πέτρινες μάντρες, σωροί από βράχους, κούτσουρα δένδρων κ.ά.

·      Φωλιές, ταΐστρες για πουλιά.

·      Φυτώριο, θερμοκήπιο, χώρος παρασκευής compost (φυσικού λιπάσματος)

·      Ειδικές θέσεις για χώρο στάθμευσης ποδηλάτων.

Προφανώς οι παραπάνω ιδέες δεν μπορούν να υλοποιηθούν όλες και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Κάποιες ιδέες ταιριάζουν περισσότερο σε ορισμένα σχολεία από ότι σε άλλα. Αυτό εξαρτάται  από διάφορους παράγοντες όπως, τη βαθμίδα εκπαίδευσης (νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο), την περιοχή του σχολείου (πόλη, ύπαιθρος) και τη γενικότερη διαμόρφωση του τοπίου που βρίσκεται αυτή, το μέγεθος της αυλής, κ.ά. (Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, (2004), «Στην Αυλή των … Οικολογικών σχολείων. Σαν στο σπίτι μας» Εκπαιδευτικό Υλικό, Αθήνα.)

Εκείνο που έχει σημασία όμως σε κάθε περίπτωση είναι ο καθορισμός συγκεκριμένων περιοχών της αυλής, ανάλογα με τη χρήση που θέλουμε (άθληση, παιχνίδι, ξεκούραση, κοινωνική αλληλοεπίδραση, σύνδεση με το αναλυτικό πρόγραμμα κ.ά), ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες των παιδιών για διάφορες δραστηριότητες. Τέτοιες περιοχές που έχουν ανάγκη βελτιωτικών παρεμβάσεων σε μια σχολική αυλή μπορεί να είναι:

• Οι είσοδοι της σχολικής αυλής και του κτιρίου.
• Οι περιοχές άθλησης (γήπεδα, σκληρές επιφάνειες) και παιχνιδιού έντονης δραστηριότητας.
• Η περίμετρος και άλλοι χώροι της αυλής για μικρούς βιοτόπους, χώρους διδασκαλίας, απόμερες τοποθεσίες για ξεκούραση και κοινωνική αλληλοεπίδραση.
• Οι ενδιάμεσες περιοχές: με διαβάσεις, με χώρους για ξεκούραση και άλλες δραστηριότητες όπως τέχνης, επινοητικά παιχνίδια κ.ά. (Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, (2004), «Στην Αυλή των … Οικολογικών σχολείων. Σαν στο σπίτι μας» Εκπαιδευτικό Υλικό, Αθήνα.)

 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Η σχολική αυλή και οι αισθήσεις μας

Η πρώτη προσέγγιση του χώρου γίνεται με όλες τις αισθήσεις.

·      Τα παιδιά παρατηρούν υλικά και χρώματα, ακούουν ήχους, μυρίζουν, αγγίζουν ότι υπάρχει στο χώρο της αυλής, όπως τοίχους με τούβλα αλλά και από τσιμέντο, δάπεδο από άσφαλτο και τσιμεντένιες πλάκες, κάγκελα μεταλλικά, χώμα, πέτρες, ξύλο, φυτά κ.ά.

·      Καταγράφουν τα συμπεράσματά τους σχετικά με τα παρακάτω ερωτήματα:

·      Ποια υλικά κυριαρχούν στο χώρο της αυλής; Ποια χρώματα;

·      Τι ήχοι ακούγονται περισσότερο; Ποιες ώρες και γιατί;

·      Τι αίσθηση προκαλεί το άγγιγμα των υλικών; Υπάρχουν διαφορές στις διάφορες εποχές;

·      Προσανατολίζονται στο χώρο με τα σημεία του ορίζοντα, με τη βοήθεια πυξίδα, κ.ά.  Προσδιορίζουν επίσης τον προσανατολισμό των κτιρίων.

·      Φωτογραφίζουν ότι τους κινεί το ενδιαφέρον.

·      Περιγράφουν την αυλή του σχολείου μέσα από ένα σύντομο γραπτό κείμενο.

2. Χαρτογράφηση της σχολικής μας αυλής

·      Οι μαθητές/τριες φτιάχνουν ένα χάρτη υπό κλίμακα στον οποίο να αποτυπώνεται - με διαφορετικό χρώμα ή με όποιον άλλο τρόπο επιλέξουν - η υπάρχουσα κατάσταση της αυλής όπως: Περιοχές με την υπάρχουσα βλάστηση (περιοχές με δένδρα, κήπους, παρτέρια κλπ.), περιοχές άθλησης (αθλητικά γήπεδα, μπάσκετ, βόλεϊ κ.ά.), περιοχές παιχνιδιού (παιδικές χαρές, παιχνίδια ισορροπίας, παιχνιδοκατασκευές, κ.ά.), περιοχές ξεκούρασης και ηρεμίας (πάγκοι, καθιστικά, κ.ά.), περιοχές διαβάσεων (διάδρομοι, σκαλοπάτια, πεζοδρόμια, κ.ά.), περιοχές στάθμευσης αυτοκινήτων, μηχανών, ποδηλάτων, είσοδοι και έξοδοι, βρύσες, στέγαστρα, σκίαστρα, καλάθια και δοχεία απορριμμάτων, στεφάνια καλαθοσφαίρισης, κ.ά.

ü  Με τη βοήθεια μετροταινίας υπολογίζουν την έκταση των παρτεριών και του πράσινου, των χώρων άθλησης και οποιουδήποτε άλλου χώρου κρίνουν αναγκαίο, την έκταση που καταλαμβάνουν τα διάφορα υλικά επίστρωσης της αυλής (τσιμέντο, άσφαλτος, χώμα, χαλίκι, κ.ά.)

ü  Αποτυπώνουν και παρουσιάζουν με μορφή γραφικών τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας όπως το ποσοστό κάλυψης της αυλής με πράσινο, την κατανομή των υλικών επικάλυψης της αυλής κλπ.

ü  Συζητούν μέσα στην τάξη με βάση τη χαρτογράφηση και καταλήγουν σε συμπεράσματα

3. Η βλάστηση στην αυλή μας

·      Αποτυπώνουν στο χάρτη την υπάρχουσα βλάστηση χρησιμοποιώντας διαφορετικό χρώμα ή σύμβολο ανάλογα με το είδος της βλάστησης (δένδρα, θάμνοι, αναρριχώμενα). Σημειώνουν τις περιοχές που μπορεί να αξιοποιηθούν για φύτευση.

·      Καταγράφουν τα δένδρα (θάμνους, αναρριχώμενα, ποώδη) που βρίσκονται στη σχολική αυλή. Συλλέγουν πληροφορίες για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε φυτού.

·      Φωτογραφίζουν τα φυτά και εμπλουτίζοντας τις πληροφορίες τους μέσα από σχετικά βιβλία, φτιάχνουν ένα φυλλάδιο.

 

4. Η σχολική αυλή, οι ανάγκες μας και η χρήση της

·        Συζητούν ιδιαίτερα για το πως χρησιμοποιείται μέχρι τώρα η σχολική αυλή. Γι’ αυτό 

ü  Παρατηρούν και καταγράφουν περιοχές: Ηλιόλουστες και σκιερές, προφυλαγμένες (απάνεμες) και εκτεθειμένες στον άνεμο, με καλή θέα, θορυβώδεις και ήσυχες, ήρεμες,  όμορφες και άσχημες (π.χ. δύσοσμες, με σπασμένα εκτεθειμένα αντικείμενα κ.ά.), κλπ.

ü  Βιντεοσκοπούν τις ασχολίες και δραστηριότητες των μαθητών στη σχολική αυλή

·        Γράφουν στον πίνακα ελεύθερα και αυθόρμητα όποια ιδέα τους έρχεται στο μυαλό με βάση την ερώτηση: «Τι θα θέλατε να σας προσφέρει η αυλή του σχολείου σας;». Στη συνέχεια ομαδοποιούν τις παρόμοιες ιδέες, συζητούν και καταλήγουν στις ανάγκες και επιθυμίες τους που πρέπει κατά τη γνώμη τους να ικανοποιεί η σχολική αυλή. Προσδιορίζουν με βάση τις ανάγκες τους πως θα ήθελαν να είναι διαμορφωμένη η αυλή του σχολείου τους

·        Συγκρίνουν τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης με τις παρατηρήσεις τους. Τι επιθυμούν να κρατήσουν και τι να αλλάξουν; Ετοιμάζουν έναν κατάλογο για τις αλλαγές που προτείνουν.

5. Διαμορφώνουμε τη σχολική μας αυλή

·      Επισκέπτονται – μετά από επικοινωνία με τον ΟΣΚ – σχολικές αυλές που σέβονται τη φύση και το περιβάλλον. Συζητούν με τους μαθητές και εκπαιδευτικούς των σχολείων, συγκεντρώνουν πληροφορίες και ιδέες.

·      Επισκέπτονται κήπους με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, το δημοτικό κήπο ή πάρκο της περιοχής τους. Καταγράφουν, φωτογραφίζουν τα φυτά και συγκεντρώνουν πληροφορίες για αυτά συζητώντας με τους υπεύθυνους του κήπου.

·      Επικοινωνούν με ειδικούς επιστήμονες όπως: γεωπόνο, αρχιτέκτονα τοπίου, πολιτικό μηχανικό, βοτανολόγο, με την υπηρεσία πρασίνου του Δήμου. Συζητούν, συγκεντρώνουν και επεξεργάζονται πληροφορίες.

·      Καταρτίζουν και διακινούν ερωτηματολόγια για να συγκεντρώσουν απόψεις όλων των μαθητών, των εκπαιδευτικών του σχολείου και των γονιών για το πώς θα ήθελαν να είναι η σχολική αυλή. Πώς θα μπορούσαν οι εκπαιδευτικοί να αξιοποιήσουν τη σχολική αυλή για τη διδασκαλία μαθημάτων της ειδικότητάς τους; Επεξεργάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών και Η/Υ.

·      Συζητούν και καταλήγουν όλοι μαζί σε τελικές προτάσεις για τη διαμόρφωση του χώρου. Διαμορφώνουν ένα σχέδιο δράσης υλοποίησης παρεμβάσεων με βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Καταρτίζουν τον απαιτούμενο οικονομικό προϋπολογισμό. Αξιοποιούν διάφορες πηγές χρηματοδότησης όπως Τοπική Αυτοδιοίκηση, λαχειοφόρες αγορές κ.ά.

·      Αποτυπώνουν τις τελικές προτάσεις για τη διαμόρφωση της αυλής με όποιο τρόπο αυτοί κρίνουν πρόσφορο όπως μακέτα, πόστερ, σχέδιο, φυλλάδιο κ.ά. Ενημερώνουν τη σχολική κοινότητα

6. Δράσεις για τη διαμόρφωση της σχολικής αυλής

·      Αναλαμβάνουν άμεσα πρωτοβουλίες για δράση:

ü  Οργανώνουν την καθαριότητα στο χώρο της αυλής.

ü  Οργανώνουν φύτευση στα ήδη υπάρχοντα παρτέρια της αυλής του σχολείου ή εμπλουτισμό τους, επιλέγοντας φυτά σύμφωνα με τις προτάσεις τους.

ü  Αναλαμβάνουν την περαιτέρω φροντίδα και περιποίηση του πρασίνου της αυλής με τη βοήθεια των αρμόδιων υπηρεσιών του Δήμου ή του Δασαρχείου.

ü  Αναλαμβάνουν γενικότερα δράση για την υλοποίηση των προτάσεών τους.

ü  Καλούν σε εθελοντική δράση τους συμμαθητές τους και τους γονείς τους.

6. Τέχνη και δεξιότητες στη σχολική αυλή

Η σχολική αυλή προσφέρει σε όλους ευκαιρίες για δημιουργία. Παρακάτω αναφέρονται ορισμένες ιδέες, που μπορούν οι μαθητές/τριες να αξιοποιήσουν και να ξεδιπλώσουν έτσι το καλλιτεχνικό τους ταλέντο:

·      Δημιουργούν λεύκωμα φωτογραφιών από: τις δραστηριότητές και δράσεις τους στη σχολική αυλή, τις περιοχές της σχολικής αυλής πριν και μετά από τις παρεμβάσεις τους, τις μεταβολές που συμβαίνουν στα παρτέρια κατά την εναλλαγή των εποχών, τη χλωρίδα και πανίδα της σχολικής αυλής.

·      Δημιουργούν συνθέσεις με αποτυπώματα λουλουδιών της αυλής.

·      Δημιουργούν φυτολόγιο με αποξηραμένα φυτά του σχολικού κήπου και να φτιάχνουν όμορφες συνθέσεις με αποξηραμένα φυτά για να κοσμήσουν τις τάξεις τους και τους  εσωτερικούς διαδρόμους.

·      Φτιάχνουν κολλάζ με σπόρους φυτών. Αναζητούν πληροφορίες για την τεχνική του κολλάζ.

·      Διακοσμούν πέτρες, βότσαλα, χαλίκια κλπ. που τοποθετούν μεταξύ των φυτών στα παρτέρια, ως όρια σε μονοπάτια κ.ά.

·      Ζωγραφική κεραμικές γλάστρες στις οποίες μετά μπορούν να φυτέψουν φυτά και να ζωντανέψουν την αυλή, τους διαδρόμους και τις τάξεις.

·      Φτιάχνουν δείχτες - σημάδια - ετικέτες – πινακίδες από ξύλο, μέταλλο, κεραμικά υλικά κ.ά. με: τις ονομασίες των φυτών, τις θέσεις και τις ονομασίες των διαφόρων περιοχών της αυλής (γήπεδα, παιδικές χαρές, κήποι κλπ), τα σημεία του προσανατολισμού, κανόνες και μηνύματα για τη συμπεριφορά των μαθητών στους διάφορους χώρους της αυλής.

·      Αναζητούν αναφορές στη λογοτεχνία, τέχνη, μύθους, θρύλους και παραδόσεις, παροιμίες, δημοτικούς χορούς και τραγούδια, για τα φυτά και τα ζώα της αυλής σας. Κατασκευάζουν σχετικές αφίσες.

·      Φτιάχνουν τοιχογραφίες στη σχολική αυλή με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού των καλλιτεχνικών και θέμα που θα επιλέξετε οι ίδιοι.

·      Διοργανώνουν διαγωνισμό κατασκευής φωλιάς για τα πουλιά. Αναζητούν σχετικές πληροφορίες σε βιβλία, περιοδικά, διαδίκτυο κλπ. με τη συνεργασία του Τεχνολόγου του σχολείου. Κρεμούν τις φωλιές σε κατάλληλα σημεία στην αυλή.

Συμπεράσματα

Η αυλή αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του σχολικού περιβάλλοντος. Ένα Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με θέμα τη σχολική αυλή:

·      Αποτελεί μια εκπαιδευτική διαδικασία που γίνεται

ü  γύρω από το περιβάλλον, η αυλή αντιμετωπίζεται ως πεδίο μελέτης και έρευνας (γνώση, ενημέρωση)

ü  από και μέσα στο περιβάλλον, η αυλή αντιμετωπίζεται ως χώρος - μεθοδολογικό εργαλείο μάθησης (ικανότητες, δεξιότητες)

ü  για το περιβάλλον, οι μαθητές/μαθήτριες κινητοποιούνται και δρουν για τη βελτίωση του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής τους (στάσεις, αξίες, συμπεριφορές)

·      Απαιτεί εμπλοκή της σχολικής κοινότητας (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς) και τη συνεργασία με το Δήμο

·      Συνδυάζει δράσεις για τη βελτίωσή της, δράσεις με κατεύθυνση την αειφορία, δράσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, δράσεις για τη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων.

·      Δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές/τριες όχι μόνο να προτείνουν αλλά να συμμετέχουν και οι ίδιοι στην υλοποίηση των προτάσεων - παρεμβάσεων για τη διαμόρφωση του αύλειου χώρου. Κάτι τέτοιο συμβάλλει όχι μόνο στην ευαισθητοποίησή τους αλλά και στην απόκτηση ή αλλαγή στάσεων και στην πρόκληση συμπεριφορών φιλικών προς το περιβάλλον.