Η σημασία της ανθρωπιστικής παιδείας

ΚΑΡΥΠΙΔΗΣ  ΣΠΥΡΟΣ

Η σημασία της ανθρωπιστικής παιδείας

Η Ελλάδα είναι μια σχετικά νέα χώρα αφού η ιστορία της σαν ενιαίο κράτος όπως την ξέρουμε σήμερα έχει ζωή μόλις 214 έτη.

Μέσα σε αυτό το διάστημα έχτισε ένα σύστημα παιδείας που έφερε πάνω του όλα τα ελλείμματα και τις αδυναμίες που έχουν και όλοι οι υπόλοιποι τομείς και μηχανισμοί του κράτους.

Η εξέλιξη αυτή και το γεγονός ότι η χώρα δεν πέρασε από την αναγέννηση η την βιομηχανική επανάσταση μην μπορώντας να διαμορφώσει μέσα από τις ιδιαιτερότητες αυτών των ιστορικών συγκυριών τις κοινωνικές και θεσμικές της δομές, άρχισε να αντιγράφει αλλοδαπά μοντέλα ώστε να προλάβει τον σύγχρονο κόσμο και να λυτρωθεί και πολιτιστικά από το ανατολίτικο πολιτισμικό μοντέλο.

Επικεντρώνοντας στην παιδεία μπορούμε να πούμε ότι οι νεωτερισμοί της Ευρώπης που εισήχθησαν στο νεοσύστατο έθνος απέσβησαν κακέκτυπα αφού ούτε σύμφωνα με τις ανάγκες τις κοινωνίας ήταν αλλά ούτε σύμφωνα με τις παραγωγικές ανάγκες της χώρας.

Δυστυχώς έως σήμερα η εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου παιδείας παλινδρομεί σε αναμασημένες λύσεις και εισάγει τμηματικά ξένους νεωτερισμούς χωρίς να μελετήσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες ανάπτυξης και αφομοίωσης των πτυχίων στον παραγωγικό ιστό, καθώς είναι ανύπαρκτη η κατάρτιση που θα δώσει στους φοιτητές της χώρας δεξιότητες τέτοιες που είναι αναγκαίες στην ιλιγγιώδη εξέλιξη της τεχνολογίας και των παγκόσμια ομογενοποιημένων πλέων κοινωνικών αναγκών.

Στον αντίποδα η χώρα μας λόγω αρχαίας κληρονομιάς και μιας πολιτισμικής παράδοσης που συνταύτισε αραβογενή και λατινικά στοιχεία με τα εθνικά και διαθέτοντας σε υπερεπάρκεια το έμψυχο υλικό που χρειάζεται θα μπορούσε με υπερβολική άνεση να καταστεί παγκοσμίως ηγέτιδα στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Η υιοθέτηση όμως του Αμερικανικού μοντέλου ζωής και οικονομίας σε όλο τον ''ανεπτυγμένο κόσμο'' δημιούργησε διαφορετικά προβλήματα αφού αναπτύχθηκε δυσανάλογα υπέρ της τεχνολογίας και στην παραγωγή αλλά και στην οικονομία διότι φρόντισε να συνδέσει αυτά τα δυο χωρίς την επιρροή των κοινωνικών αναγκών.

Δημιουργώντας λοιπόν ένα τεχνοκρατικό υπερκαπιταλισμό παραμόρφωσαν το εκπαιδευτικό τους σύστημα καταστώντας γενεσιουργές αιτίες στα προβλήματα του μέλλοντος

Αναλυτικότερα διαπιστώνει κανείς ότι η εκπαίδευση παγκοσμίως ανατρέπει την ισορροπία των θετικών εις βάρος των ανθρωπιστικών σπουδών.

Η ανατροπή αυτή δημιούργησε σήμερα την υπερεξιδήκευση χάριν της αγοράς και της επαγγελματικής αποκατάστασης διαμορφώνοντας άτομα με μειωμένη γενική παιδεία με ότι αυτό συνεπάγεται.

Αν εξετάζαμε τις συνέπειες από την έλλειψη ανθρωπιστικών επιστημών όπως της ιστορίας θα διαπιστώναμε ότι

Η παραγκώνιση της ιστορίας μας απομακρύνει από τα βιωθεντα διδάγματα του παρελθόντος και μας στερεί την κλειροδοθεισα εμπειρία από τις κοινωνικοπολιτικές επιλογές μας αφήνοντας μας παραλυμένους σε μια στασιμότητα και επαναλήψεων φαύλων κύκλων σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.

Επίσης αν θα σκεφτούμε κάτι για την φιλοσοφία θα διαπιστώσουμε ότι όλα αυτά για τα οποία κομπάζουμε και διατηρούμε ανά τους αιώνες αίσθημα υπερηφάνειας και ανωτερότητας της φυλής είναι δημιουργήματα ανθρώπων που δεν κάθισαν στις δάφνες των προγόνων τους αλλά γεννήσαν διανόηση και αφομοίωσαν, αλλά προπάντων αναγνωρίσαν και προώθησαν ιδέες και αξίες χωρίς προκαταλήψεις, για τα πρόσωπα η για την πολιτιστική μήτρα από την οποία αυτές κατάγονταν.

Η διανόηση αυτή γεννήθηκε μέσα από την φιλοσοφία και την διαλογική επαφή των ανθρώπων πάνω σε κοινωνικοπολιτικά δεδομένα της εποχής τους του παρελθόντος τους και του μέλλοντος.

Χάνοντας το ενδιαφέρον μας για την φιλοσοφία δημιουργούμε πρότυπα που καθορίζουν την εξελικτική μας πορεία και παραμορφώνουν τα συλλογικά χαρακτηριστικά μας αφού η ατομική μας αντίδραση δεν προέρχεται από πνευματικό πόνημα αλλά από ψυχολογικά αντανακλαστικά στα εν λόγω πρότυπα.

Τέλος σε ότι αναφορά την φιλολογία

Η φτώχια του λόγου δεν δύναται να αποδώσει ούτε το ελάχιστο κάποιας ιδεολογικής έκφρασης η ακόμα και την τεκμηρίωση τεχνικών επιτευγμάτων.

Η λογοτεχνία είναι απόδραση από στερεότυπα λύτρωση και απελευθέρωση ψυχής που όποιος δε την γνωρίσει χάνει βιώματα που δεν έχει ζήσει και αυτό γιατί ο ποιοτικός λόγος δεν έχει σκοπό το μύθευμα και την επίδειξη ικανότητας της έκφρασης μόνο αλλά προπάντων την διάχυση μνημάτων που γεννούνται από αμυδρά και άτονα ερεθίσματα που γίνονται αντιληπτά από μέρος μιας κοινωνίας και που ακόμη μικρότερο της κομμάτι έχει την ικανότητα να αποδώσει και να εκφράσει.

Αν ωστόσο τα παραπάνω δεν είναι ικανά να μας πείσουν για την ανάγκη να θέσουμε προτεραιότητες στην παιδεία με ανθρωποκεντρική κατεύθυνση δεν έχουμε παρά να παρατηρήσουμε τα προβλήματα των πλέον ανεπτυγμένων κρατών.

Παρ ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας και ο δείκτης της άνεσης ζωής έχουν φτάσει στο ζενίθ, οι πολίτες των κρατών αυτών που χρίζουν ψυχολογικής και ψυχιατρικής υποστήριξης ποσοστιαία είναι πολλαπλάσιοι από άλλες χώρες και αυτό γιατί το αξιακο τους σύστημα έχει μόνο υλικό προσανατολισμό.

Έτσι διαμορφώνονται άνθρωποι που δεν έχουν την ικανότητα να διαχειριστούν τις εξάρσεις που φέρνει η συνεχής ανατροπή των δεδομένων στην καθημερινότητα τους καθώς δεν κατανοούν τις αιτιάσεις και στρέφονται σε μια παθητική εσωστρέφεια  με αποτέλεσμα τον ψυχικό τους μαρασμό.

Η ανατροπή της ισορροπίας μεταξύ της θετικής και της ανθρωπιστικής παιδείας σε αυτά τα κράτη έφερε και την στέρηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού από την εξάσκηση σκέψης σε κοινωνικοπολιτικούς προβληματισμούς  την προσήλωση του στο χρήμα στην απόκτηση πραγμάτων που θεωρεί σημαντικά λόγω των λαθεμένων προτεραιοτήτων που θέτει.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι ευάλωτοι στις παραινέσεις της αγοράς που με όπλο την διαφήμιση παρακάμπτει  τις ηθικές τους αντιστάσεις ώστε να καταστήσει αναγκαίο για αυτούς το εκάστοτε προϊόν που θέλει να λανσάρει.

Οι πολίτες που δεν έχουν διαπαιδαγωγηθεί έστω με κάποια βασικά στοιχεία ουμανιστικής παιδείας είναι ευκολότερο άθελα τους και εν αγνοία τους να καταστούν υποχείρια πολιτικών κατεστημένων και να υποστηρίξουν τυχοδιωκτικές επιλογές όπως ιστορικά έχει τεκμηριωθεί αλλά και σήμερα επιβεβαιώνεται σε κοινωνίες όπως της Αμερικής (βλέπε πόλεμο Γιουγκοσλαβίας, Ιράκ, Συρίας κτλ.). όπου οι πολίτες τους ανιστόρητοι και παραπληροφορημένοι με παντελή έλλειψη ορθής κρίσης  παρασυρμένοι από ρηχά παιδιάστικα επιχειρήματα συναίνεσαν σε εγκληματικούς χειρισμούς των κυβερνήσεων τους.

Για επίλογο στο θέμα μας θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η ανθρωπιστική παιδεία είναι εχθρός της  πολιτικοκοινωνικής και πολιτιστικής αποχαύνωσης αφού είναι συνώνυμη της παραγωγής πολιτισμού και διανόησης.